VERHANDELING OVER SCHULD EN BOETE IN DUITSLAND NA 1945

DOOR JAAP SCHAEFFER








Dit is het nieuwe informatiebord, dat door Daan Lazonder werd onthuld.
Daan is de enige zoon van de opgehangen gemeentesecretaris van Renesse:
Cornelis Lazonder.


Een bijzondere waarneming deed Daan
toen hij in mei 2012 het infobord bezocht.
Er hing een plastic hoesje aan het bord
met daarin de tekst van een Duitse anonieme toerist.
De ontroerende tekst spreekt voor zichzelf.










Daan Lazonder zei:"Met tranen in de ogen en met diep respect
las ik de tekst van de Duitse persoon,
die de moed had dit te schrijven
en aan het informatiebord te binden."


Ik schreef daarover eerder:

"Ze stelt een ieder voor de vraag:
Ben ik bereid tot vergeving en verzoening? Met name voor de nabestaanden een tere vraag. Ik geef daarbij in overweging de bede uit het 'Onze Vader', het gebed dat Jezus Zelf z'n leerlingen voorhield:
Vergeef ons onze schulden, zoals wij ook vergeven onze schuldenaren.

Vanuit mijn geloofsovertuiging meen ik de vraag van de Duitse toerist in dit kader te moeten plaatsen. Hij/zij doet ook een beroep op de Here God. Verder is het finale oordeel over levenden en doden aan de Here Christus, zoals de kerk dat al eeuwenlang belijdt in de 12 artikelen van het geloof. Bij Hem is het in goede, Goddelijke handen.

Er is nog veel meer van te zeggen. Maar ik laat het hierbij. Het is allemaal best ingewikkeld, als het zo dichtbij komt. Vergeving en verzoening zijn diep ingrijpende werkelijkheden in het leven van een mens."


Ik wil in dit verband ook graag verwijzen naar de toespraak van Ds. Van der Deijl: Vergeten is ballingschap, herinneren verlossing, zie hoofdstuk n.


Het is voor mij bijzonder dat ik een collega-vriend bereid heb gevonden op die ingewikkelde vragen van schuld en boete dieper in te gaan. Ik zal vertellen hoe het zover gekomen is.

Op de middelbare school, de Gereformeerde Scholengemeenschap Randstad in Rotterdam, had ik jarenlang een zeer gewaardeerde collega geschiedenis drs. Jac. Schaeffer. Na z'n pensionering is hij met zijn vrouw naar Duitsland verhuisd. Ik heb nog geregeld contact met hem. In een gesprek naar aanleiding van het document aan het publicatiebord in Renesse, zei Jaap op een gegeven moment: "Zoals de omvang en verschrikking van de holocaust uniek zijn, zo uniek is ook het besef van schuld en boete bij Duitsers na 1945."

Deze bijzondere uitspraak was voor mij aanleiding hem te vragen: Kun je daarover iets op papier zetten om op de site te plaatsen?
Jaap zegde toe, daarover na te denken.

Na enige tijd ontving ik van hem Schuld en Boete deel 1.
Daarin gaat het vooral om schuld en boete vlak na de oorlog in 1945.

Ik was ook heel benieuwd hoe in Duitsland tot op vandaag daarmee is omgegaan. Jaap was zo vriendelijk ook aan die wens van mij tegemoet te komen: Schuld en Boete deel 2.

Ik vind het bijzonder dat naar aanleiding van het document aan het publicatiebord nu een diepgaande verhandeling op de site van Jan Verhoeff verschijnt. Het bevat niet een schuldbekentenis van één van de daders van de afschuwelijke gebeurtenis op 10 december 1944 te Renesse. Helaas is het daarvan nooit gekomen.

Maar de lezer die zich de moeite getroost beide verhandelingen tot zich te nemen komt in aanraking met hoe in het Duitsland van na 1945 gedacht werd over "Schuld en Boete".

Jaap heeft ook gezorgd voor een Duitse vertaling van zijn bijdrage: Schuld und Buße, Deutschland und seine Vergangenheit durch Jacob Schaeffer.

Ik wil Jaap hartelijk danken voor zijn indrukwekkende bijdrage. Echt een aanwinst voor deze site. Zij geeft informatie over de achtergrond van de bede van de anonieme Duitse toerist:

"Wir bitten um Vergebung. Verzeihen Sie um Gottes Willen. Damit die Toten und die Lebenden Frieden finden und Wunden heilen können."

Ik vind het opmerkelijk dat mijn site, die allereerst bedoelt zich bezig te houden met de geschiedenis rond 10 december 1944, door de bede van een Duitse toerist zo'n bijzondere ontwikkeling heeft gekregen. Ik zal niet spreken van een verdieping, want dieper dan wat er toen gezongen en gezegd is, kan het niet gaan. Het is de diepte van het geloof in Jezus Christus, van wie Jan Verhoeff tegen ds. Voorneveld vlak voor zijn ophanging zei: "Wilt U mijn ouders en mijn zusters zeggen, dat ik mijn zonden verzoend weet in het bloed van Christus!"